Półwysep Helski powstał w wyniku oddziaływania prądu południowo bałtyckiego biegnącego z zachodu na wschód.
Prąd ten spowodował powstanie wysp, które z czasem przekształciły się w półwysep. Większość półwyspu zajmowały ruchome piaski, tworzące rozległe wydmy. Historia półwyspu i Jastarni liczy ponad dwa tysiąclecia. Po raz pierwszy Jastarnia jako osada pojawia się w spisie podatkowym w 1595 r. W 1825 r. rząd pruski rozpoczął realizację planu utrwalenia i zalesienia wydm kształtujących półwysep.
Na ziemi tej ludzie żyją od wieków.
Na początku XX w. na półwysep zaczęli przybywać letnicy. Zauroczeni kaszubską społecznością, pięknem przyrody oraz bliskością Małego i Dużego Morza zaczęli się tu osadzać i budować obecną społeczność półwyspu. Półwysep, to jak statek na morzu, którego rufa zakotwiczona jest na lądzie, a Jastarnia na śródokręciu, przyjmuje wiatry ze wszystkich stron świata. Miejscowość ta ukształtowała się z dwóch wiosek - Boru, który był pod zarządem Wolnego Miasta Gdańska i Jastarni będącej w zarządzie Starostwa Puckiego. Jastarnia jest wyrazem trudu jej mieszkańców i piękna otaczającej przyrody.
Kalendarium - Jastarnia
* 1378 r - przywilej krzyżacki dla miasta Helu wymienia nazwę Osternäs utożsamianą z Jastarnią.
* 1526 r - po przekazaniu przez króla Zygmunta I Helu i części Mierzei Helskiej Gdańskowi, dokonano podziału na Jastarnię Pucką, która pozostała przy katolicyzmie i Jastarnią Gdańską - zwaną Borem, której mieszkańcy przyjęli protestantyzm.
* 1570 r - w dokumentach pojawiła się nazwa Zesterna.
* 1627 r - inwentarz z tego roku wzmiankuje istnienie wsi Hestarnia.
* 1678 r - po raz pierwszy pojawiła się nazwa Jastarnia. Dokument wymienia nazwiska mieszkańców ( Kunkol, Białk, Droszka, Selin, Buda, Swinka - ogółem 81 osób z żonami i dziećmi.
* 1755 r - Urszula Przebendowska starościna pucka - ufundowała drewnianą kaplicę i założyła szkółkę.
* 1836 r - oddanie do użytku wiernych drewnianego kościoła.
* 1922 r - wybudowanie linii kolejowej Puck - Hel.
* 1926 - 1930 r - budowa portu rybackiego.
* 1932 r - z inicjatywy księdza P. Stefańskiego wzniesiono nowy kościół.
* 1950 r - na wydmie ustawiono (na miejsce poprzedniej z 1932 roku) latarnię morską.
* 1973 r - uzyskanie przez Jastarnię praw miejskich.
* 1979 r - wpisanie Jastarni do rejestru zabytkowych miejsc objętych ochroną konserwatorską.
W 2008 r. Jastarnia obchodziła 35-lecie nadania Praw Miejskich.W 2008 r. Jastarnia obchodziła 35-lecie nadania Praw Miejskich.
Nazwy ulic:
Na terenie gminy Jastarnia znajduje się 59 ulic. Część z nich posiada nazwy od razu zrozumiałe dla wszystkich wczasowiczów odwiedzających Jastarnię. Inne odwołują się do lokalnej i kaszubskiej tradycji. Postanowiliśmy więc trochę przybliżyć ich patronów.
1. ul. Ks. Bernarda Sychty / 1907 - 1982/ działacz kaszubski, etnograf, językoznawca, dramatopisarz, autor 7-tomowego Słownika gwar kaszubskich na tle kultury ludowej.
2. ul. Męczenników Piaśnicy w lasach w pobliżu Piaśnicy Wielkiej, w 1939 roku Niemcy rozstrzelali i zakopali w masowych grobach około 10-12 tys. Kaszubów i Polaków, przedstawicieli inteligencji północnego Pomorza.
3. ul. Antoniego Abrahama /1869 - 1923/ - propagator polskości Pomorza, kaszubski działacz społeczny, nazywany "królem Kaszubów", pisarz ludowy.
4. ul. Dawida Piepera / 1881 - 1956/ rybak z Jastarni, wieloletni sołtys Jastarni, należał do Zarządu Związku Zachodniego, odznaczony Krzyżem Niepodległości oraz Krzyżem Zasługi Rzeczypospolitej.
5. ul. Ks. Pawła Stefańskiego /1877 1947/ proboszcz parafii w Jastarni w latach 1917 - 1947. Inicjator i budowniczy kościoła w Jastarni.
6. ul. Mariana Stelmaszczyka wójt Jastarni w latach 1936 - 1939. W tym czasie zelektryfikowano Jastarnię, założono wodociągi, piaszczyste ulice zostały pokryte kostką klinkierową. Po wojnie wrócił na stanowisko wójta, ale wkrótce zrezygnował.
7. ul. Floriana Ceynowy /1817 - 1881/ - kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego.
8. ul. Herrmanna. Chodzi tu o Wiktora Herrmanna 1892 - 1971/ - przed wojną służył jako żołnierz zawodowy w Marynarce Wojennej, był prezesem oddziału Związku Zachodniego, w latach pięćdziesiątych pełnił funkcję sołtysa Boru.
9. Plac Augustyna Necla /1902 - 1976/ - pisarz, najwybitniejszy i najpłodniejszy kaszubski autor powieści historycznych, z zawodu rybak, ‘‘kaszubski Sienkiewicz'‘, zwany też ‘‘kronikarzem spod Rozewskiej Blizy'‘.
10. ul. Ks. Wojciecha Kossak - Główczewskiego /1904-1975/ kapelan „Daru Pomorza", proboszcz Jastarni w latach /1947-1972/, współbudowniczy kościoła, pomysłodawca procesji na plażę w Dzień Wszystkich Świętych.
11. ul. Braci Kłosów. Karol i Robert Kłos w latach II wojny światowej prowadzili działalność antyniemiecką. W kwietniu 1945 roku obaj zginęli z rąk Niemców. Robert w okrążeniu wysadził się granatem, Karol został rozstrzelany.
12. Plac św. Rozalii /ok. 1130 - 1165 lub 1170/ - pustelnica, i święta Kościół katolickiego, orędowniczka chroniąca od zarazy, patronka Boru - wschodniej części dzisiejszej Jastarni.
13. ul. Jana z Kolna /ok.1435 - ok.1484/ - żeglarz, który miał dotrzeć - jako sternik Dietricha Pininga do Ameryki przed Kolumbem. Miał służyć u duńskiego króla Christiana I Oldenburga. W roku 1476 ponoć dotarł do wybrzeży Labradoru. Następnie ekspedycja rzekomo penetrowała okolice dzisiejszego Bostonu, ale brak na to jakichkolwiek dowodów.
14. ul. Gen. Józefa Hallera /1873 - 1960/. Dowodzony przez niego Front Pomorski na podstawie ustaleń Traktatu Wersalskiego przejmował przyznaną Polsce część Pomorza od Niemców w 1920 roku.
15. ul. Ks. Ksawerego Szynalewskiego /1909 - 1939/ - pierwszy proboszcz parafii w Kuźnicy, rozstrzelany w Piaśnicy.
16. ul. Ks. Hieronima Gołębiowskiego /1845 - 1918/ - duchowny katolicki, pisarz i działacz regionalny, autor książki Obrazki rybackie z Półwyspu Helu, wieloletni proboszcz Jastarni
17. ul. Świętopełka. Świętopełk Wielki /1194 - 1266/ - od 1219 namiestnik pomorski, od 1227 samodzielny książę.
18. ul. Ratibora. Ratibor białogardzki - /ok. 1212 - 1272/ książę wschodniopomorski z dynastii Sobiesławowiców.
19. ul. Mestwina. Mestwin II, Mszczuj II lub Mestwin II - /1220 - 1294/ książę wschodniopomorski, przekazał w testamencie Pomorze Przemysłowi Wielkopolskiemu, królowi Polski.
20.u l. Sambora. /1211 - 1278/ książę lubiszewsko-tczewski.
Począwszy od 2000 roku ulice w Jastarni i w Kuźnicy oprócz nazw w języku polskim mają też nazwy kaszubskie.
